พระราชทานนามสกุลจันทรสาขา

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๖) ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมพระราชทานนามสกุลแก่เจ้าเมืองมุกดาหารและทายาทผู้สืบเชื้อสายจากเจ้าเมืองมุกดาหารว่า จันทรสาฃา เขียนเป็นอักษรโรมันว่า Chandrasa^kha เลขทะเบียนสกุลพระราชทานที่ ๑๓๗๐ ทรงพระราชทานแก่พระยาศศิวงษ์ประวัติ (เมฆ) เมื่อครั้งดำรงตำแหน่งที่จางวางอำเภอมุกดาหาร ๒๕/๔/๑๔ ต่อมานิยมเขียนคำว่า จันทรสาฃา เป็น จันทรสาขา เนื่องจากปัจจุบันไม่มีการใช้อักษร ฃ แล้ว[6] อนึ่ง คำว่า จันทร มาจากพระนามเดิมของต้นราชตระกูลผู้สร้างเมืองมุกดาหารหรือเมืองบังมุกคือ เจ้าจันทกินรี หรือ เจ้าพระยาจันทรสีโสราชอุปราชามันธาตุราช และมาจากราชทินนามประจำเมืองของเจ้าเมืองมุกดาหารคือ จันทรสุริยวงษา ส่วนคำว่า สาขา เป็นภาษาบาลีตรงกับคำว่า กิ่ง ซึ่งเป็นพระนามเดิมของพระราชอัยกา (ปู่) ของพระยาศศิวงษ์ประวัติ (เมฆ)พระยาศศิวงษ์ประวัติ (เมฆ) เดิมบรรดาศักดิ์ที่พระจันทรเทพสุริยวงษ์ เจ้าเมืองมุกดาหารองค์ที่ ๗ หรือองค์สุดท้าย เป็นพระโอรสในเจ้าอุปฮาด (แถง หรือ แท่ง) คณะอาญาสี่เมืองมุกดาหาร เป็นพระราชนัดดาในพระจันทรสุริยวงษ์ (พรหม) เจ้าเมืองมุกดาหารองค์ที่ ๓ เป็นพระราชปนัดดาในเจ้าพระยาจันทรสุริยวงษา (กิ่ง) เจ้าเมืองมุกดาหารองค์ที่ ๒ กับเจ้านางยอดแก้ว (ก่องมะณี)

พระราชทานนามสกุลพิทักษ์พนม

พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร (รัชกาลที่ ๘) ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมพระราชทานนามสกุลแก่ทายาทผู้สืบเชื้อสายจากอำมาตย์เอก พระยาศศิวงษ์ประวัติ (เมฆ) อดีตเจ้าเมืองมุกดาหารองค์สุดท้ายว่า พิทักษ์พนม โดยเป็นสกุลอันมาแต่ราชทินนามเดิมของทายาท ลำดับสกุลพระราชทานอักษร พ-ฟ ที่ ๖๕ ทรงพระราชทานแก่หลวงพิทักษ์พนมเขต (ศรีกระทุม จันทรสาขา) นามเดิมว่าท้าวศรีหรือท้าวทุม ดำรงตำแหน่งนายอำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๘ เป็นบุตรชายของอำมาตย์เอก พระยาศศิวงษ์ประวัติ (เมฆ) พระราชทานสกุลเมื่อวันที่ ๒๔ กันยายน พ.ศ. ๒๔๘๕[7] อนึ่ง คำว่า พิทักษ์พนม แปลว่า ผู้ปกป้องดูแลเมืองพนม หรือผู้ปกป้องดูแลพระธาตุพนม หลวงพิทักษ์พนมเขต (ศรีกระทุม) เป็นพระนัดดาในเจ้าอุปฮาด (แถง หรือ แท่ง) คณะอาญาสี่เมืองมุกดาหาร เป็นพระราชปนัดดาในพระจันทรสุริยวงษ์ (พรหม) เจ้าเมืองมุกดาหารองค์ที่ ๓ เป็นพระราชปทินัดดาในเจ้าพระยาจันทรสุริยวงษา (กิ่ง) เจ้าเมืองมุกดาหารองค์ที่ ๒ กับเจ้านางยอดแก้ว (ก่องมะณี)